Trong nước

Đăng tải trên báo Đảng Cộng sản Việt Nam, ông Trọng được cho là đã chúc mừng khi Trung ương Đảng thống nhất quyết định giới thiệu ông Tô Lâm giữ chức Chủ tịch nước và Trần Thanh Mẫn giữ chức Chủ tịch Quốc hội.[48] Sau cuộc bầu cử, báo Tri thức và Cuộc sống đã dẫn lời Phạm Văn Hòa – Đại biểu quốc hội đoàn Đồng Tháp, ông cho biết, bản thân và cử tri địa phương đã rất mong đợi về cuộc bầu cử. Ông cho biết, mình tin tưởng và kỳ vọng vào Tô Lâm và Trần Thanh Mẫn trong các vai trò mới. Trong khi đó, Tạ Văn Hạ – Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội cho biết, cả hai người vừa được bầu đều có năng lực và kinh nghiệm quản lý, ông khẳng định, "Với khả năng, năng lực, kinh nghiệm... của mình, tôi mong và tin rằng, các đồng chí sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó".[49] Chia sẻ trên báo Chính phủ, nhà báo Đức Tuân cho rằng nội dung phát biểu của Chủ tịch nước Tô Lâm và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã gây ấn tượng sâu sắc cho nhiều cử tri cùng người dân Việt Nam. Nhà báo này phân tích, cụm từ "Nhân dân" được cho là đã xuất hiện hơn cả chục lần cho thấy chính sách của các nhà lãnh đạo khi lấy nhân dân là chủ thể trong quá trình lãnh đạo của mình.[50] Trả lời trên báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, một cử tri đã cho rằng ông Lâm khi đã "đặt tay lên cuốn hiến pháp và tuyên thệ sẽ thực sự đặt lợi ích của dân tộc lên hàng đầu" hay những lời hy vọng đến các lãnh đạo cấp cao "giữ phẩm chất trong sáng, sống và làm việc hết mình vì dân".[51]

Quốc tế

Trước cuộc bầu cử

Theo hãng thông tấn Reuters, việc Tô Lâm được bổ nhiệm trở thành Chủ tịch nước là một trong các bước khả thi để đưa ông trở thành Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam thay ông Nguyễn Phú Trọng.[26] Cũng theo hãng thông tấn, việc bầu cử các chức vụ này tại Việt Nam phần lớn như một bước thủ tục.[52] South China Morning Post cũng có bình luận tương tự khi cho rằng vị trí Chủ tịch nước chính là bước đệm của ông Lâm. Nhiều ý kiến phân tích từ Hoa Kỳ cho rằng, nước này sẽ có thể lấy lại những thỏa thuận song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong thời gian gần đây nếu như những người bảo thủ ít quan tâm lợi ích của nước này lên nắm quyền trước hoặc trong Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 14.[53] Trả lời trên BBC News, một nhà nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ISEAS ở Singapore cho rằng Hiến pháp Việt Nam không cho phép việc vừa là Chủ tịch nước lại đi kiêm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Công an như Tô Lâm. Cụ thể, trong khi Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, Bộ trưởng Bộ Công an là thành viên của Chính phủ, chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ. Việc này được cho là sẽ gây ra xung đột thẩm quyền và không tập trung dân chủ của Việt Nam. Trong trường hợp này, ông Lâm có thể miễn nhiệm chức vụ của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong tư cách là nguyên thủ quốc gia nhưng ông Phạm Minh Chính cũng có quyền miễn nhiệm ông ở chức vụ Bộ trưởng Bộ Công an. Một số ý kiến khác lại cho rằng, Hiến pháp Việt Nam cũng không cấm cụ thể việc Chủ tịch nước có quyền kiêm nhiệm chức vụ Bộ trưởng khác. Trước đây, Chủ tịch nước Hồ Chí Minh cũng đã từng có thời gian kiêm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Ngoại giao.[27] Nhiều tờ báo cũng đã nhắc lại bê bối ăn bít tết vàng vào năm 2021 khi nhắc đến Tô Lâm.[54]

Tuy nhiên, sau đó Quốc hội Việt Nam lại ra thông báo về việc sẽ miễn nhiệm chức vụ Bộ Công an của ông Lâm, BBC News cho rằng đó là do Đảng Cộng sản Việt Nam đang gặp khó về công tác nhân sự hoặc sự bất đồng trong nhóm lãnh đạo cấp cao.[55] Đài Á Châu Tự Do lại cho rằng, chính trị Việt Nam vẫn đang tồn tại nhiều bất ổn thông qua việc thay đổi từ không miễn nhiệm sang miễn nhiệm chức vụ Bộ trưởng Bộ Công an của ông Lâm ở thời điểm cận kề. Ngoài ra, đài phát thanh này cũng cho rằng, việc "đấu đá nội bộ" sẽ vẫn còn khi Phạm Minh Chính và Tô Lâm đều xuất thân từ công an.[56]

Sau cuộc bầu cử

Sau khi kiện toàn hai chức danh, Reuters cho biết Việt Nam đã tạm thời chấm dứt các bất ổn chính trị sau hai tháng. Carl Thayer – giáo sư danh dự và là chuyên gia về Việt Nam tại Học viện Lực lượng Quốc phòng Úc ở Canberra, cho rằng, các cuộc đấu tranh chính trị sẽ tạm thời giảm bớt sau khi ông Lâm được bầu cử. Tương tự Florian Feyerabend – đại diện Việt Nam của Quỹ Konrad Adenauer của Đức cho rằng, "Việc ông được thăng chức Chủ tịch nước, rõ ràng là Tô Lâm còn có nhiều tham vọng hơn là nghỉ hưu, đây cũng là bệ phóng để ông giành lấy chức Tổng Bí thư".[57] Theo BBC News, khi Tô Lâm lên nắm quyền sẽ càng cho thấy rõ nét về một nhà nước cảnh sát.[58] Chỉ trong vòng một nhiệm kỳ, chưa đầy 18 tháng, Việt Nam đã phải thay đổi liên tục đến ba Chủ tịch nước. Theo The New York Times, việc ông Mẫn và ông Lâm được lọt vào tứ trụ[lower-alpha 2] sẽ có thể giúp hai người tham gia tranh cử giành lấy vị trí Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam trong nhiệm kỳ kế tiếp. Tuy nhiên, thời báo này cũng cho rằng khả năng ông Lâm sẽ chiến thắng cao hơn ông Mẫn do ông đóng vai trò một phần trong nỗ lực phòng, chống tham nhũng do ông Trọng khởi xướng. Đặc biệt là sự góp mặt của ông trong việc bắt giữ một quan chức Việt Nam từ Berlin gây chú ý toàn cầu vào năm 2017.[60] Ở mặt khác, Al Jazeera dẫn lời Zachary Abuza – Giáo sư tại Đại học Chiến tranh Quốc gia thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cho rằng khi không còn giữ vị trí Bộ trưởng Bộ Công an, Lâm sẽ "có thể ở thế yếu hơn để hạ bệ Phạm Minh Chính".[61]

Trong khi đó, Bloomberg News được cho là đánh giá cao nỗ lực phòng, chống tham nhũng của ông Lâm. Tuy nhiên, hãng thông tấn này cho rằng, việc bầu cử ông giữ chức Chủ tịch nước cũng không thể làm thay đổi chính sách kinh tế hay đối ngoại của nước này vốn do Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương quyết định.[12] Trên một bài viết của hãng thông tấn Associated Press, trích nhận định từ nhà sáng lập Dự án 88[lower-alpha 3] việc Tô Lâm trở thành Chủ tịch nước có thể sẽ có những biện pháp cứng rắn hơn trong việc đàn áp nhân quyền và kiểm duyệt quyền tự do ngôn luận.[13] Tương tự, Đài Á Châu Tự Do và Al Jazeera cũng đưa ra quan ngại khi ông Lâm nhậm chức.[61][63] Đăng tải trên South China Morning Post, nhiều chuyên gia lại cho rằng ông Lâm đã có những phát biểu cứng rắn hơn so với bài phát biểu trước đó của ông Thưởng trong việc diệt trừ tham nhũng. Thay về đề cập về kinh tế, ông Lâm đã khẳng định hơn về tập trung sự lãnh đạo và kiểm soát của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc "tăng cường trật tự, kỷ luật" và ngăn chặn sự "tự chuyển biến". Nguyen Khac Giang từ Viện ISEAS–Yusof Ishak của Singapore cho rằng kinh tế mở và các chính sách đa phương đã phần nào đó ngăn chặn việc Việt Nam dần trở nên độc tài hơn.[64]